Bạn có biết cà phê Việt Nam đa dạng đến mức nào? Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá chi tiết về các giống cà phê phổ biến nhất tại nước ta – Arabica (cà phê chè) và Robusta (cà phê vối) – từ đặc điểm sinh trưởng, tỷ lệ trồng đến hương vị đặc trưng. Nắm vững kiến thức này để hiểu hơn về ly cà phê bạn đang thưởng thức mỗi ngày!

1.TỶ LỆ CÁC GIỐNG CÀ PHÊ TẠI VIỆT NAM

Do đặc thù khí hậu và thổ nhưỡng, Việt Nam chủ yếu phù hợp trồng cà phê Robusta (cà phê vối). Diện tích trồng cà phê Arabica (cà phê chè) và cà phê Liberica (cà phê mít) còn khá khiêm tốn:

• Cà phê Robusta (Cà phê vối): Chiếm khoảng 90% tổng diện tích canh tác cà phê Việt Nam.
• Cà phê Arabica (Cà phê chè): Chiếm khoảng 10% tổng diện tích.

Việt Nam hiện đứng thứ 2 thế giới về tổng sản lượng cà phê xuất khẩu, chỉ sau Brazil. Đặc biệt, chúng ta là quốc gia đứng đầu về sản lượng cà phê Robusta. Niên vụ 2012-2013, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 1.4 triệu tấn cà phê Robusta, chiếm gần một nửa tổng sản lượng toàn cầu. Nhờ các giống cà phê cao sản mang lại giá trị kinh tế cao, sản lượng và diện tích cà phê Việt Nam không ngừng tăng trưởng mạnh mẽ những năm gần đây.

Tuy nhiên, xét về giá trị kinh tế và mức độ ưa chu chuộng trên thị trường quốc tế, cà phê chè (Arabica) có giá trị cao hơn, với giá bán thường gấp đôi cà phê vối (Robusta).

2. CÀ PHÊ ARABICA (Coffea arabica - Cà phê chè)

Cà phê Arabica là gì?

Cà phê Arabica là tên gọi phổ biến của cà phê chè. Sở dĩ có tên gọi này vì cây có lá nhỏ, thường được trồng với mật độ sát nhau, tạo thành những bụi giống như bụi chè xanh. Với hương vị thơm ngon, tinh tế và hàm lượng caffeine thấp giúp Arabica trở thành loài cà phê có giá trị cao nhất trong ngành sản xuất cà phê, chiếm khoảng 61% sản lượng cà phê thế giới.

Đặc điểm cây cà phê chè

• Hình thái: Cây thân gỗ, cao tới 10m nếu mọc tự nhiên. Lá nhỏ, hình oval, xanh đậm, tán lá trung bình. Quả bầu dục, chứa 2 nhân.
• Khí hậu & Thổ nhưỡng:
  • Phù hợp khí hậu nhiệt đới, cận ôn đới.
  • Độ cao thích hợp: 1000 – 1500m.
  • Nhiệt độ ưa thích: 16 – 25oC.
  • Lượng mưa: Trên 1000mm/năm, phân chia rõ rệt 2 mùa để cây phân hóa mầm hoa.
  • Ánh sáng: Trung bình đến nhiều.
• Vòng đời:
  • Bắt đầu cho quả: 3-4 năm sau khi trồng.
  • Tuổi thọ: 30-40 năm, có thể đến 70 năm nhưng năng suất giảm từ 25 năm trở đi.
• Hương vị: Hàm lượng caffeine thấp (1-2%), hương vị thơm ngon, không đắng gắt, rất được ưa chuộng.
• Các giống tiêu biểu tại Việt Nam: Giống TN1, TN2,… TN10.
• Khu vực trồng chính tại Việt Nam: Một số huyện ở Lâm Đồng (như Cầu Đất, Langbiang), Đắk Lắk và một số khu vực ở Bắc Bộ.

3. CÀ PHÊ ROBUSTA (Coffea Robusta hoặc Canephora - Cà phê vối)

Cà phê Robusta là gì?

Đây là loài cà phê có tên khoa học là Coffea canephora hoặc Coffea robusta. (Đọc phiên âm ra tiếng Việt là cà phê Rô-bút-ta). Cây thân gỗ, mọc hoang dã có thể cao đến 15m, hình thái lá có nhiều nét giống lá cây vối nên còn gọi là cà phê vối. Loài này chiếm khoảng 39% nguyên liệu cà phê sử dụng trên thế giới.

Đặc điểm cây cà phê vối

• Hình thái: Thân bụi hoặc thân gỗ. Lá to trung bình (15-20cm), hình oval, màu xanh đậm hoặc xanh nhạt (như giống TR4 lá xanh vàng), tán lá trung bình. Quả tròn, chứa 2 nhân, nhỏ hơn so với cà phê chè.
• Khí hậu & Thổ nhưỡng:
  • Phù hợp khí hậu nhiệt đới gió mùa.
  • Độ cao thích hợp: 400 – 1000m.
  • Nhiệt độ ưa thích: 24 – 29oC.
  • Lượng mưa: Trên 1000mm/năm, phân chia rõ rệt 2 mùa.
  • Ánh sáng: Cần nhiều.
• Vòng đời:
  • Bắt đầu thu hoạch: 3-4 năm (trồng từ hạt), 1-2 năm (từ cây ghép hoặc cưa gốc ghép tái canh).
  • Tuổi thọ: 30-40 năm, năng suất giảm nhiều từ năm thứ 20.
• Hương vị: Hàm lượng caffeine cao (2-4%), hương vị đắng gắt, ít thơm hơn so với Arabica.
• Các giống cao sản tiêu biểu: Giống cà phê 138 (TR4), Giống cà phê 414 (TR9), Giống cà phê Xanh lùn (Trường Sơn TS5), Giống Thiện Trường, Hữu Thiên.
• Khu vực trồng chính tại Việt Nam: Các tỉnh Tây Nguyên (đặc biệt nhiều ở Đắk Lắk), Bình Phước, Đồng Nai, Thanh Hóa.

4. CÁCH PHÂN BIỆT CÀ PHÊ ARABICA VÀ ROBUSTA

Arabica hay Robusta – giống cà phê nào ngon hơn? Thực tế, điều này phụ thuộc vào cảm nhận và gu vị riêng của mỗi người. Nghệ thuật và hương vị đặc biệt của mỗi giọt cà phê không chỉ đến từ giống cây. Nó là cả một hành trình tỉ mỉ, bắt đầu từ quy trình trồng trọt, chọn lọc từng hạt cà phê chất lượng tại Lâm Đồng, đặc biệt là cách rang, cách xay và thậm chí là tỉ lệ phối trộn hai loại Arabica và Robusta để tạo nên hương vị hài hòa, độc đáo.

Tại Voido Coffee Roaster, chúng tôi tự hào là nhà rang cà phê rang mộc đặt tại Đà Lạt. Chúng tôi không chỉ sử dụng và nâng cao giá trị của hạt cà phê Arabica (vùng Hồ Tiên, Langbiang) và Robusta (từ Đức Trọng, Lâm Hà, Di Linh) của chính Lâm Đồng mà còn nỗ lực gìn giữ tinh hoa cà phê Việt Nam. Với quy trình rang xay đặc biệt, được kiểm soát chặt chẽ, cà phê Voi Đỏ mang đến những ly cà phê nguyên chất, những trải nghiệm khác biệt và độc đáo dành cho những tín đồ cà phê đích thực.

Arabica và Robusta - hai trải nghiệm độc đáo và khác biệt, nhưng khi kết hợp hài hòa giữa chúng lại tạo nên những cảm nhận mới mẻ, khó phai – như chính bản thân bạn, mỗi lúc một phong cách, mỗi lúc lại đem đến những cảm nhận rất riêng.

Dù bạn yêu thích sự thanh thoát của Arabica hay sự đậm đà của Robusta, hay một bản kết hợp cân bằng, Voido Coffee Roaster mời bạn cùng trải nghiệm hương vị cà phê chuẩn, độc bản, để lại những dư vị và xúc cảm ấn tượng. Tất cả đều đến từ quy trình làm nghề nghiêm túc và công thức rang xay riêng biệt của Voi Đỏ.