Những mặt trái của chứng nhận cà phê hữu cơ

Không phải bất kỳ loại cà phê đặc sản nào cũng được chứng nhận hữu cơ, và không phải bất kỳ loại cà phê hữu cơ nào cũng là Specialty Coffee. Về lý thuyết, các chứng nhận như Organic Coffee và Fair trade,… là cam kết cho chất lượng cà phê, tính bền vững và sinh kế tốt hơn cho người nông dân. Tuy nhiên trên thực tế, các chứng nhận này tạo nên các rào cản gây khó khăn cho các nhà sản xuất và rang xay. Hơn nữa, cà phê hữu cơ trong một khía cạnh nào đó lại không đồng nghĩa với chất lượng và hương vị tốt hơn hoặc mang về nhiều tiền hơn cho người nông dân.

Để có được chứng nhận “Organic Coffee”

Ngày nay, để nông dân có được chứng nhận cà phê hữu cơ theo tiêu chuẩn USDA (Hoa Kỳ), họ phải thỏa mãn các yêu cầu bao gồm không sữ dụng hầu hết thuốc trừ sâu tổng hợp, thuốc diệt cỏ và phân bón, chứng nhận phương pháp luân canh cây trồng ngăn chặn xói mòn đất…

Người nông dân phải trả tiền cho các chứng nhận này từ 200$ - 1.500$/năm trong 3 năm liên tiếp – Điều này gần như bất khả thi đối với phần lớn nông dân canh tác cà phê có diện tích nhỏ.

Ngay cả khi rất khó khăn để có được một chứng nhận cho nông trại cà phê hữu cơ, thì thách thức vẫn chưa dừng lại. Để một nhà rang xay được dán nhãn “hữu cơ”, cà phê có nguồn gốc hữu cơ phải được chế biến riêng biệt với cà phê “không hữu cơ” – điều này đòi hỏi chi phí và nhân công tăng cao và nguy cơ cao không được dán nhãn hữu cơ lên túi.

Cà phê hữu cơ trong thực tiễn sản xuất

Có một thực tế là hầu hết cà phê thực sự hữu cơ lại không được bán với nhãn Organic Coffee vì chúng không đủ chứng nhận. Trong khi đó cà phê được bán với nhãn “Organic Coffee” lại không thực sự hữu cơ.

Thuốc hóa học và sinh kế

Trước tiên, thuốc trừ sâu không hẳn đe dọa đến người tiêu dùng, vì chúng được sử dụng cho quả cà phê, vốn bảo vệ phần hạt bên trong. Sau đó các khâu chế biến và nhiệt độ từ quá trình rang sẽ loại bỏ lượng tồn dư – nếu có. Tuy nhiên, cà phê chưa từng được phun thuốc đến mức đáng ngại và thời gian cách ly là rất dài. Vậy, vấn đề này chỉ quan trọng với một bộ phận người uống cà phê “thực sự quan tâm” đến môi trường và sức khỏe của người trồng cà phê, và đảm bảo cho họ một mức giá hợp lý.

Ngay cả sau khi trải qua mọi khó khăn để đạt được chứng nhận, thì nông dân vẫn gánh vác nhiều rủi ro khác. Điển hình là khi họ trả tiền cho chứng nhận hữu cơ và ngay sau đó dịch bệnh bùng phát, họ có nguy cơ mất toàn bộ cơ sản nếu không phun thuốc hóa học. Lúc này, họ phải quyết định cứu mùa vụ hay giữ chứng nhận. Do vậy, ở những quốc gia mà cà phê được thưởng thức một cách xa xỉ, người ta dễ dàng chi trả cho cà phê hữu cơ với sự an tâm về sức khỏe mà quên rằng đó là nguồn sinh kế chính cho các hộ nghèo nàn hơn rất nhiều.

Cà phê hữu cơ và tác động môi trường

“Cà phê hữu cơ phát triển tự nhiên – trong bóng mát của những khu rừng tươi tốt, cùng với hệ động thực vật hoang dã, qua đó giúp duy trì độ phì nhiêu của đất và cân bằng hệ sinh thái tự nhiên”. Đây là một tuyên bố nhằm khẳng định tầm quan trọng của cà phê hữu cơ trong tác động đối với môi trường.

Song trên thực tế, cà phê không tham gia một cuộc cách mạng xanh như gạo, lúa mì,… Chúng gắn liền với sinh kế người trồng chứ không phải bóng mát cây xanh. Một lần nữa, cà phê hữu cơ trở thành định kiến mà khách hàng ở nước giàu có đang áp đặt lên nơi cà phê của họ được trồng.

Cuối cùng, ngay cả cà phê trồng dưới bóng râm, tưởng chừng rất “hữu cơ” cũng gây ô nhiễm môi trường, cho nguồn nước, đó là nước và các chất thải cà phê trong quá trình chế biến ướt từ các trang trại.

Mối tương quan giữa chứng nhận và chất lượng

Trong trường hợp của nhiều loại thực phẩm như trái cây và rau, chứng nhận hữu cơ có thể thực sự mang ý nghĩa đại diện cho chất lượng cao, tuy nhiên bản thân “chất lượng” cũng là tương đối, và khi áp dụng vào mô hình cà phê, ta sẽ phải cân nhắc nhiều vấn đề.

Chất lượng của cà phê, nhìn chung được xác định bởi nhiều yếu tố bao gồm nguồn giống, thổ nhưỡng khí hậu, độ cao canh tác, kỹ thuật chăm sóc, thu hoạch và chế biến, quy trình rang, thời gian và điều kiện lưu trữ, phương pháp pha chế, chiết xuất,…

Nói một cách đơn giản, những chứng nhận riêng lẻ như cà phê hữu cơ,… không thể đại diện tất cả các chuẩn mực về chất lượng của loại cà phê bạn có.

Cuối cùng, trên đây là một số quan điểm tương tối chủ quan được tổng hợp từ thực tiễn và nhiều nguồn tham khảo. Voido Coffee mang đến bạn đọc góc nhìn mới về cà phê chứng nhận hữu cơ.